STRES NEDİR VE NASIL YÖNETİLİR?
Kişinin fiziksel ve psikolojik bütünlüğünün bozulmasından kaynaklı yaşadığı gerilim olarak tanımlanan stres, günlük hayatımızın olağan bir parçasıdır. Yeni doğan bir kardeş, evlilik, boşanma, sevilen birinin kaybı, işten ayrılma gibi günlük hayat içerisinde farklılık yaratan bu tarz çeşitli yaşam olayları kişinin stres deneyimlemesinde etkilidir. Yine de şunu belirtmek gerekir ki; insanlar aynı yaşam olaylarına farklı tepkiler verebilirler. Bir diğer deyişle bir kişi için oldukça stresli olan bir olay başka bir kişide hiç stres yaratmayabilir. Aynı zamanda kişinin farklı zamanlarda aynı olaya verdiği tepkiler de farklı olabilir.
Stres belirtilerini iki gruba ayırabiliriz:
İlki yorgunluk, uyuşukluk, hızlı solunum, kas gerginliği ve ağrıları, libido seviyesinde azalma, aşırı yemek yeme ya da iştah kaybı, baş ağrısı titreme, el ve ayaklarda soğuma, deri döküntüleri gibi fiziksel belirtiler. İkincisi ise sabırsızlık, öfke, endişe, kaygı, panik, huzursuzluk, üzüntü, hafızada zayıflık, karar vermede güçlük, aşırı hassasiyet, cinsel yaşamda değişiklik, ölüm ve intihar düşüncelerinin sık sık tekrarlaması, uyku bozukluğu, depresyon, alkol ve madde kullanımında artış, benlik saygısı ve verimlilik de azalma gibi psikolojik belirtilerdir. (Özel & Karabulut, 2018).
Stres yönetimi, kişinin stresle karşı karşıya kaldığı zaman en etkili yöntemleri kullanarak başa çıkabilmesini sağlamak için gereklidir. Amaç kişinin en az seviyede stres yaşamasını sağlamaktır. Stres yönetimi, olayların değerlendirilmesi, algılanma biçimi, duygular, çeşitli davranış biçimleri gibi pek çok boyuttan oluşmaktadır. Bu nedenle de kişinin stresten ne kadar etkileneceği bir miktar da kişinin kendisi tarafından belirlemektedir (Kaba, 2019).
Stresle başa çıkmada profesyoneller tarafından gevşeme egzersizleri, solunum ve nefes egzersizleri, masaj, müzik dinleme, yürüyüş gibi egzersiz programları ve duygu durum yönetimine yardımcı bilişsel-davranışçı psikoeğitim gibi eğitim programları düzenlenmektedir. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki bireysel olarak da stresi azaltmak için yapılabilecek şeyler vardır bunların başında da spor, meditasyon, biofeedback (biyolojik dönüt), gevşeme, beslenme ve diyet, yakınlardan sosyal destek alma, sosyal, kültürel ve sportif etkinliklere katılma, masaj, dua ve ibadet gelir (Sürme, 2019).
Yazar:
Ayşe Altın
Referanslar
Kaba, İ. (2019). Stres, tuh sağlığı ve stres yönetimi: Güncel bir gözden geçirme. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (73), 63-81. https://dergipark.org.tr/en/pub/abuhsbd/issue/47888/761264
Özel, Y. & Karabulut, A. (2018). Günlük yaşam ve stres yönetimi. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 48-56. https://dergipark.org.tr/en/pub/tusbad/issue/38852/427943
Sürme, Y. (2019). Stres, stresle ilişkili hastalıklar ve stres yönetimi. Journal of International Social Research. 12, 525-529.
Related Posts
KIRIK CAMLAR TEORİSİ
Kırık camlar teorisinin temelinde en küçük bir düzensizliğin suçu tetikleyebilme...
Stockholm Sendromu
1973 yılında İsveç’in Stockholm kentinde firari bir mahkum dört banka çalışanını...
Klasik Koşullanma Perspektifi Üzerinden Fobiler
‘Klasik Koşullanma’, Rus fizyolog Ivan Pavlov tarafından keşfedilmiş ve...