Sosyal Fobi
DSM-5’ de sosyal fobi, kişinin gözlemlendiği durumlarda veya sosyal durumlarda kaygı ve korku duyması olarak tanımlanmıştır (APA, 2013). Sosyal fobisi olan insanlar sosyal çevrelerde olumsuz değerlendirilmekten korkarlar ve bu yüzden kızarma, terleme gibi bazı fiziksel tepkiler gösterirler (Dilbaz, 1997). Sosyal fobinin oluşmasında etkili olan faktörlere bakıldığı zaman karşımıza öncelikle biyolojik etkenler çıkmaktadır. Yapılan bir araştırmada aileden birinin sosyal fobisinin olmasının, sosyal fobinin görülme sıklığını arttırdığı sonucuna varılmıştır. Psikolojik etkenlere bakıldığı zaman ise bireyin ebeveynlerinin sıkı ve kontrolcü bir tutum ve sergilemesi sonucunda bireyde sosyal fobi gözlemlenmiştir. Yanlış inançlarda sosyal fobiyi etkileyen etkenlerden biridir. Sosyal bir ortamda yapılan bir hareket karşısında alınan tepki bireyin inançlarını etkileyerek, kaygı duymasına neden olmaktadır (Ülkü, 2017). Freud’a göre sosyal fobi ego savunma düzeneklerinden yer değiştirmeyle oluşur. Bilinçdışındaki endişenin bir obje ya da nesne ile yer değiştirmesidir. Freud fobileri küçük Hans vakasıyla açıklamaktadır (akt. Bayramkaya, 2009). Rapee ve Heimberg (1997), bilişsel davranışçı kuramlarında sosyal fobiye sahip olan kişilerin diğer insanlar tarafından olumsuz değerlendirileceğine ilişkin bir inancı olduğunu ve bireyin bunu dışarıdan gelen bir tehdit olarak algıladığını söylerler.
Sosyal fobi ile ilgili yapılan literatür araştırmasında, cinsiyet açısından değişip değişmediğiyle ilgili belirli bir bulgu olmasa da yapılan bir çalışmada, kadınlarda daha çok görüldüğü, fakat klinik çalışmalarda daha fazla erkek bireye rastlanıldığı bulunmuştur (Dilbaz, 1997).
Kaynakça
American Psychological Association, (2013). DSM-5 tanı ölçütleri başvuru elkitabı. (çev., Köroğlu, E.) Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Bayramkaya, E. (2009). Sosyal fobi belirtileri, yetişkin bağlanma boyutları ve kişilerarası ilişki biçimleri arasındaki ilişkiler (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Dilbaz, N. (1997). Sosyal fobi. Psikiyatri Dünyası, 1 (1), 18-24.
Rapee, R. M., and Heimberg, R. G. (1997). A cognivite – behavioral model of anxiety in social phobia. Behaviour Research and Therapy, 35 (8), 741-756.
Ülkü, H. (2017) Gençlerde sosyal görünüş kaygısı ile sosyal anksiyete arasındaki ilişkinin toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
Related Posts
KADINA YÖNELİK ŞİDDETTE AİLE VE TOPLUM ETKİSİ
Kadına yönelik şiddet, kadınlara uzun ve kısa vadede psikolojik, fiziksel,...
Ergenlerin İnternet Kullanımı ile Madde Bağımlılığı Arasındaki İlişki
Ergenlik döneminde kişiler birçok değişiklik yaşarlar. Bunlardan biri de...
ASPERGER SENDROMU
Çocukluk döneminde başlayan ve sosyal etkileşimi zorlaştıran bir sorundur. Yaş...