Uyku Bozukluğu : İnsomnia Disorder
Uyku bozuklukları kişilerin genellikle uyku ile ilgili olan sorunlarıdır. Her insanın uyku düzeni ve uyku süresi zaman zaman bozulabilir veya değişkenlik gösterebilir. Bu durumlar kişinin uyku bozukluğuna sahip olduğunu göstermez. DSM-5 de uyku bozuklukları 16 kategoride açıklanmıştır (APA, 2013). Bu uyku bozukluklarından en yaygın olan uyku bozukluğu İnsomnia olarak bilinmektedir (Akt. Keskin ve Tamam, 2018). Bu yazımızda insomniayı ele alacağız.
İnsomnia bireyin uyku ortamında tüm koşulların olmasına karşılık bireyin uykuya dalmada ve uykuyu devam ettirmekte zorluk çekmesi durumu olarak bilinmektedir. Birey uykuya dalmakta zorluk çektiğini ve uykusunun sürekli bölündüğünü sonrasında da uyumakta güçlük çektiğini söyler. Bu uykusuzluk gün içerisinde bireyin işlevsel bozukluklar yaşamasına ve sıkıntılara sebep olur. Eğer birey yeterli uyku uyuyamadığını söylüyor ve işlevsellikte herhangi bir sıkıntı yoksa bu uyku bozukluğundan söz edilemez. Bu hastalıktan bahsedebilmemiz için uykusuzluk süresinin en az 3 ay boyunca sürmesi ve haftada en az 3 kere gerçekleşmesi gerekir (APA,2013). ICD-10 ise haftada en az 3 kez gerçekleşen uykusuzluk durumunun bir ay boyunca sürmesini insomnia tanısı için yeterli olarak görmektedir (Öztürk ve Uluşahin, 2020)
Uykusuzluk problemi yaşayan bireyin tedavisinde hemen ilaç kullanılmaması gerekir zira Uyku Hijyeni ilkelerinin uygulanması istenmelidir. Eğer başka bir uyku bozukluğu eşlik etmiyorsa Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ilaçlara oranla daha etkili olduğu gösterilmiştir (Sutton, 2014).
Uyku Hijyen İlkeleri;
1-Tam anlamıyla uyku gelmeden yatağa girmemek.
2-Evcil hayvanları yatak odasına almamak.
3-Yatak odasında saatin göz önünde olmaması.
4-Yatak odasının çok sıcak olmaması.
5-Geceleri herhangi bir nedenle geç yatılması durumunda bile vaktinde kalkarak günlük yaşama devam etmek, gündüz uyumamak.
6-Uyarıcı etkileri nedeniyle saat 16.00’dan sonra kafein ve sigara tüketimine dikkat etmek.
7- Yatak odasını uyku ve cinsel ilişki dışında kalan eylemler için kullanmamak.
8- Akşam ağır yemekler yememek.
9-Yatağa girdikten sonra 15-20 dakika içinde uykuya dalınmaz ise, rahatlatıcı fazla hareket gerektirmeyen bir uğraşıda bulunmak ve heyecan verici TV programlarından ya da kitaplardan kaçınmak. (Sutton, 2014).
Kaliteli bir uyku için uyku bozukluklarında ilaç kullanımı yapılabilir ancak kullanılacak olan ilacın alışkanlık yapmaması, Hızlı ve kısa sürede etki edebilmesi, günlük olaylardan sizi alıkoymaması ve ilaç kullanımını bitirdiğiniz zaman uykusuzluk süresini arttırmaması gibi özellikler aranır lakin bütün bu özelliklere sahip bir uyku ilacı yok sayılabilir.(Akt. Keskin ve Tamam, 2018)
Yazar: Psk. Öğr. Furkan Kula
Referanslar:
Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayısal El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM – V). (E. Köroğlu, çev.) Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Keskin N. ve Tamam L. (2018). Uyku Bozuklukları: Sınıflama ve Tedavi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 27(2), 243-244.
Öztürk, M.O ve Uluşahin, N.A (2020), Ruh sağlığı ve bozuklukları (16.baskı): Ankara Yayınevi.
Sutton, E. L. (2014) Psychiatric Disorders and Sleep Issues, Medical Clinics of North America, 98(5), 1123–1143. doi: 10.1016/j.mcna.2014.06.009.
Erişim Tarihi: 12.09.2023 https://unsplash.com/photos/3sn9MUlx2ZE?utm_source=unsplash&utm_medium=referral&utm_content=credit
Related Posts
Schadenfreude
Her gün yaşantımızda başka insanların çektiği acıları ve talihsizlikleri görürüz....
Sanal Ortamlar ve YalnızlıkPika
Günümüzde alışveriş yapma, toplantı yapma gibi önceden insanlarla yüz yüze...