Uyku Bozukluğu
Uyku, insan yaşamının sürdürülmesinde önemli ve gerekli olan farklı bir bilinç halidir. Hayatta kalabilme ihtiyaçlarından ve en temel ihtiyaçtan biri olan uyku, insan sağlığının en önemli parçasıdır. Uykunun kalitesi insanın yaşamını ve iyilik halini etkilemektedir. Bu kalitenin kötü olması birçok hastalığın kapısını açabilir ve risk etmeni olarak görülür (Özgüvenç, 2016).
Uykuda bilişsel yetiler azalırken fizyolojik olarak aktiflik devam eder. Bilinç açık olmadığından kişi etrafta olan bitenin farkında olmaz. Uyku sırasında vücut dinlenir, bağışıklık sistemi güçlenir, sinir sistemi düzgün çalışır ve kişi ertesi güne hazırlanmış olur. Uykuda düzensizlikler başladığında ise bu işleyişte aksilikler oluşmaya başlar ve yaşam olumsuz etkilenir. Konsantrasyon, hafıza ve beynin günlük işleyisinde negatif etkiler görülür. Düzensizliğin devam etmesi durumunda da ruhsal ve bedensel problemler ortaya çıkmaya başlar (Baltacı, 2020).
DSM-5’ te Uyku-Uyanıklık Bozuklukları başlığı altında ele alınmış olan uyku bozuklukları:
- İnsomnia – Uykusuzluk Bozukluğu
- Hipersomnia – Aşırı Uyku Bozuluğu
- Narkolepsi
- Solunumla İlişkili Uyku Bozuklukları
- Hipopnesi – Tıkayıcı Uyku Apnesi
- Santral Uyku Apnesi – Merkezi Uyku Nefes Tıkanıklığı
- Hipoventilasyon – Uyku ile İlişkili Az Hava Alınması
- Yirmi Dört Saatlik (Sirkadyen) Düzenle İlgili Uyku – Uyanıklık Bozuklukları
- Parasomnialar
- NREM Uyku Evresi Bozukluğu (Arousal Bozukluklar, Konfizyonel Arousallar, Uykuda Yürüme, Uyku Terörü, Uyku ile İlişkili Yeme Bozukluğu)
- REM Uyku Evresi Bozukluğu (Kabus Bozukluğu, REM Uykusu Davranış Bozukluğu, Yineleyici Paralizi)
- Huzursuz Bacak Sendromu
- Madde/İlaç Kullanımına Bağlı Uyku Bozukluğu (Kring vd., 2017).
Bu bozukluklardan en sık karşılaşılanı insomnia’ dır. Tedavisinde ise öncelikli olarak uyku hijyeni sağlanmalıdır. Psikolojik rahatsızlıklar; psikotik bozukluklar, demans, deliryum, depresyon, anksiyete bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, madde kötüye kullanımı, akut stres bozukluğu ve duygudurum bozukluklarında sık olarak olarak uyku bozuklukları görülmektedir. Bu tür durumlardaki uyku sorununun tedavisi için öncelikli olarak psikolojik sorunlar tedavi edilmelidir ve bunun içinde ruh sağlığı uzmanlarından destek alınması önemlidir.
REFERANS
Baltacı, B. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Erişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) Uyku Bozukluklarıyla İlişkisi. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Kilnik Psikoloji Bilim Dalı. İstanbul.
Kring, A. M., Johnson, S. L., Davison, G., Neale, J. (2017). Anormal Psikolojisi/Psikopatoloji. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
Özgüvenç, B. (2016). Uyku Bozukluğu Kliniğine Başvuran Parasomnia Teşhisi Almış Bireylerin Parasomnia Algıları ve Bu Algının Depresyon, Anksiyete ve Stres Düzeyine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı. İstanbul.
Related Posts
WERNİCKE KORSAKOFF SENDROMU
Islak beyin olarak da adlandırılan Wernicke Korsakoff sendromu, 19. Yüzyılda...
STRES NEDİR VE NASIL YÖNETİLİR?
Kişinin fiziksel ve psikolojik bütünlüğünün bozulmasından kaynaklı yaşadığı...
ALKOLİZM VE GENETİK
Alkol tüketiminin en büyük zararı bağımlılığa neden olmasıdır. Bağımlılığın...
KADINA YÖNELİK ŞİDDETTE AİLE VE TOPLUM ETKİSİ
Kadına yönelik şiddet, kadınlara uzun ve kısa vadede psikolojik, fiziksel,...