Çocuklarda Seçici Konuşmazlık
Bazı çocuklar utangaçtır, tanımadıkları insanlarla konuşmaktan hoşlanmazlar. Genellikle kendilerini daha rahat hissettikleri durumlarda konuşmaya başlarlar. Bunun dışında seçici konuşmazlar ise spesifik bir durum karşısında konuşmak isterler fakat konuşamazlar bu durum doğal sebeplerden ötürü sosyal anksiyete ile birlikte görülür. Türkiye’de görülme sıklığı pek de yaygın olmayan bu kaygı bozukluğu şu şekilde başlar:
- Çocuk, diğer durumlarda konuşmasına rağmen, konuşma beklentisinin olduğu belirli sosyal durumlarda (örneğin okulda) tutarlı bir şekilde konuşamaz.
- Seçici Konuşmazlık, eğitimsel ve mesleki başarıyı bununla beraber sosyal iletişimi de olumsuz etkiler.
- Rahatsızlığın süresi en az 1 aydır (okulun ilk ayı ile sınırlı olmamakla beraber) sosyal durumda gerekli olan konuşma diline ilişkin bilgi eksikliğinden veya bu dilden rahatsızlık duymaktan
kaynaklanmayan, tam tersine konu hakkında bilgi ve fikre sahip olup konuşamama.
- Bu davranışlar, yoğun bir kaygı deneyimi sırasında çocuğun kendisini koruma yöntemidir ancak bazı durumlarda kasıtlı olarak muhalif görünebilir.
Seçici mutizmli bireylerde görülen semptomlar;
-Evde ve ailesiyle özgürce konuşur, fakat halka açık ortamlarda veya yabancıların etrafında endişe sebebiyle konuşamaz.
-Korkudan kısmi felç olur.
-Aniden iletişim kapanır.
-Rahatsız olduğunda göz teması kurmakta zorlanır.
-Davranışsal olarak engellenmiş hisseder.
-Soruları cevaplamak için işaret etme, başını sallama, yazma ve diğer sözsüz iletişim biçimlerini kullanır, bunlara güvenir.
-Güvenilir bir kişi aracılığıyla konuşur (örneğin, bir sorunun cevabını okuldaki öğretmenine veya arkadaşına fısıldayarak, göz temasından uzak bir şekilde konuşur.) (American Psychiatric Association,2013).
Seçici Konuşmazlığı bir vaka ile analiz edip tedavi yöntemlerinden bahsetmek gerekirse:
İdil, ailesi ve abisi ile birlikte yaşayan 5 yaşında bir kız çocuğudur. İdil evde, erkek kardeşi ve ebeveynleri ile oyun oynamayı ve oyun oynamanın getirdiği heyecanı ve mutluluğu seven eğlenceli bir çocuktur. Ancak okulda İdil, tamamen farklı bir çocuk olur. Konuşması gerektiğinde tamamen sessizleşir. İdil, okula gitmek için çok heyecanlıdır, katılmaya isteklidir, fakat öğretmen ona her soru sorduğunda, sanki öğretmeni ona saldırmaya gelen bir kaplanmış gibi davranarak tamamen iletişime kapanır. İdil, konuşması gerektiği bu durumda, sınıf arkadaşları ve öğretmenleriyle sözsüz hareketler kullanarak iletişim kurar.
Bu vakadan hareketle Seçici Konuşmazlar doğal ortamlarında rahatça konuşabilmelerine karşın özel bir durumla karşılaştıklarında kendini zorlar ise bazı fizyolojik ve psikolojik sorunlar yaşanabilir.
Seçici Konuşmazlık önlenebilir ve tedavi edilebilir bir anksiyete bozukluğudur. Görülme oranı %2 olan bu hastalık için birçok tedavi, yöntem ve teknikleri vardır. Bunlardan en etkilisi aşağıda da ayrıntılı
anlatacağım Bilişsel Davranışçı Terapi dir. Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel davranışçı terapi (CBT) , bireyin kendileri, dünya ve insanlar hakkında nasıl düşündüklerini, bu düşünceler hakkındaki algılarının düşüncelerini nasıl etkilediğine odaklanmasına yardımcı olur. Ayrıca kademeli maruz kalma yoluyla korkulara ve önyargılara meydan okur. BDT, ruh sağlığı uzmanları
tarafından uygulanır. Çocuklar, ergenler özellikle sosyal anksiyete bozukluğu yaşayanlar ve seçici konuşmazlıkla büyümüş yetişkinler için daha uygun bir ekoldür. Daha küçük çocuklar da ise genel
refahlarını desteklemek için tasarlanmış BDT temelli yaklaşımlardan yararlanılabilir. Örneğin bu, kaygı hakkında konuşmayı ve bunun vücutlarını ve davranışlarını nasıl etkilediğini anlamayı ve bir dizi kaygı yönetim tekniğini ya da başa çıkma stratejilerini öğretmeyi içerebilir.
Buna ek olarak:
-Kademeli Maruz Bırakma
-Uyaran Solması
-Olumlu-Olumsuz Pekiştirme ve Sistematik Duyarsızlaştırma kullanılabilir.
Özetle, Selektif Mutizm (Seçici Konuşmazlık) Bireyin doğal habitatında kendisini düzgün ve doğru bir şekilde ifade etmesine karşı seçici bir uyaran olması durumunda geri çekilme veya donma tepkisi
vermesidir. Yapılan araştırmalara göre SM bireyin konuşma eylemini seçmemesi değil, konuşmak
istemesine karşı konuşamamasıdır. Bu yönüyle diğer mutizm türlerinden keskin bir farkla ayrılır. Daha çok çocuklarda görülen bu anksiyete bozukluğu ergenler ve genç yetişkinlerde de görülebilir. Tedavisi konusunda kişiye en uygun ekol seçilip ve devamında başarılı sonuçlar elde edilebilir.
Kaynakça:
American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5), Diagnostic Criteria Reference Manual, trans. Köroğlu E, Association of Medical Publications, Ankara, 2014.
https://www.freepik.com/free-vector/cute-unicorn-sad-cartoon-icon- illustration_11168855.htm#query=shy%20kid&position=28&from_view=keyword
Related Posts
DUYGUSAL YEME
Dünyaya geldiği andan itibaren insanların hayatlarını devam ettirebilmek,...
Geleceğin Yapı Taşı: Çocuklukta Aile Sevgisi
Aile, temel davranış özelliklerinin kazanıldığı ve üyelerinin birbirleriyle...
ALEKSİTİMİ
Aleksitimi sözcüğünün kökeni Yunanca’ya dayanmaktadır. Yunanca’dan dilimize...
KUSURLU GÜZELLİK: KİNTSUGİ
Bizler, ömür boyu hayatımızın her alanında mükemmelliği arıyoruz. Mükemmel olan...