İNTİHARIN YAYGIN OLARAK GÖRÜLDÜĞÜ KİŞİLİK BOZUKLUKLARI
İntiharı kişinin kendi isteğiyle yaşamına son vermesi olarak düşünebiliriz. Şüphesiz ki kişiyi intihara sürükleyen tek bir nedenden bahsetmek mümkün değildir, bu girişime neden olan birçok faktör vardır. Fakat biz bu yazımızda kişilik bozukluklarının intihar ile ilişkisini inceleyeceğiz.
Yalvaç (2006) tarafından intihar girişiminde bulunan katılımcılarla yapılan bir araştırmada katılımcıların %90’ının en az bir kişilik bozukluğu tanısı aldığı görülmüştür, bu oldukça yüksek bir orandır. Kişilik bozuklukları arasından intihar ile en çok ilişkilendirilenler hangileridir diye baktığımızda karşımıza başta borderline kişilik bozukluğu olmak üzere, histrionik kişilik bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu çıkmaktadır (Ateşci vd, 2002). Bu bozukluklara daha yakından bakacak olursak:
Borderline kişilik bozukluğu olan kişilerde kişiler arası ilişkilerinde yoğun tutarsızlık görülür. Uygunsuz ve yoğun öfke hissederler. Gerçeği değerlendirme becerileri kusurludur. Kendine zarar verme davranışları görülür. Tekrarlayan intihar tehditlerinde ve hareketlerinde bulunurlar. Bu bozukluğu olan kişilerin intihar girişimlerinin altında intikam alma, cezalandırma ve panikten kurtulma amacı yatmaktadır. Aslında yetersizlik ve kendini ifade etme güçlüklerini de yansıtıyor olabilirler. (Hamurcu & Ünal, 2014)
Histrionik kişilik bozukluğu olan kişiler her alanda duygusallık ve ilgilenilme ihtiyacı güderler. Olayları büyütme eğilimleri vardır. Abartılmış mimik ve jestlerde bulunurlar. Karşılarındaki insanı baştan çıkarmaya yönelik davranışlar sergilerler. Bu kişilerdeki intihar girişimi genellikle öfke ve hayal kırıklığından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişiler ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde sosyal normlara uygun olmayan davranışlar -hilekarlık, hırsızlık, yasa dışı madde kullanımı en yaygın görülenlerdir- sergilemeleri ile dikkat çekerler. Bu kişiler başkalarının haklarını önemsemezler. Olumsuzluk içeren yoğun duygusallık içinde oldukları ve daha bağımsız hareket ettikleri için intihar girişiminde bulunma ihtimalleri daha yüksek olarak görülmektedir (Douglas, 2007).
Kişilerin intihar girişiminde bulunmalarının önüne geçebilmek ya da bu girişimi tekrarlamalarını önlemek adına ilaç tedavisi ve hastaneye yatışının yapılmasının yanı sıra psikoterapiye başlamalarının da oldukça faydalı olduğu görülmektedir. Özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Diyalektik Davranışçı Terapi (DDT) bu noktada umut veren psikoterapilerdir (Bustos, 2019).
Referanslar
Ateşçi, F. Ç., Kuloğlu M., Tezcan E., & Yıldız M. (2002). İntihar girişimi olan bireylerde birinci ve ikinci eksen tanıları. Klinik Psikiyatri Dergisi, 5(1), 22 – 27.
Douglas, K. S., Lilienfeld, S. O., Skeem, J. L., Poythress, N. G., Edens, J. F., & Patrick, C. J. (2008). Relation of antisocial and psychopathic traits to suicide-related behavior among offenders. Law and human behavior, 32(6), 511–525. https://doi.org/10.1007/s10979-007-9122-8
Hamurcu, H. & Ünal, S. (2014). İntihar girişimi ile başvuran bireylerde kişilik bozukluğu ve bazı klinik değişkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 15, 24-30.
Méndez-Bustos, P., Calati, R., Rubio-Ramírez, F., Olié, E., Courtet, P., & Lopez-Castroman, J. (2019). Effectiveness of psychotherapy on suicidal risk: A systematic review of observational studies. Frontiers in Psychology, 10, 277. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00277
Yalvaç, H. D. (2006). İntihar girişiminde bulunan bireylerde psikiyatrik morbidite, kişilik bozukluğu ve bazı sosyodemografik ve klinik etkenlerle ilişkisi. [Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi}. İnönü Üniversitesi.
Related Posts
MUNCHAUSEN SENDROMU
Munchausen Sendromu ismini, Karl Friedrich von Munchausen isimli onsekizinci...
Uyku Bozukluğu : İnsomnia Disorder
Uyku bozuklukları kişilerin genellikle uyku ile ilgili olan sorunlarıdır. Her...
AMOK SENDROMU
Kaynaklarda “Koşan Amok veya Amok Koşucusu (Running Amok)” olarak isimlendirilen...
Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği
TDK'de (2022) cinsiyet; ''Bireye üreme işinde ayrı bir rol veren ve erkekle...