Sınırda Kişilik Bozukluğu ve Yakın Partner Şiddeti İlişkisi
Yakın partner şiddeti (IPV), ‘’yakın bir ilişki içerisinde kişinin başka bir kişi tarafından fiziksel, psikolojik ve cinsel olarak istismar edilmesi durumudur’’ (APA, 2007). Çift mevcut veya geçmiş bir şekilde; flört ediyor, birlikte yaşıyor, ve evli olabilir. IPV, dünya çapında ciddi bir fiziksel ve sağlık sorunudur. Daha önce yapılmış olan araştırmalar sonucuna göre, çocukluk esnasında yaşanan kötü davranışların IPV (Yakın Partner Şiddeti) arttırdığı söylense de, bu ilişkinin altında yatan psikolojik mekanizmalar henüz tam olarak anlaşılmamıştır. Fakat, kişilik bozuklukları son zamanlarda IPV’nin etimolojisinin anlaşılmasında önem kazanmıştır. Birçok model, kişilik bozukluğu değişkenlerini IPV ile ilgili potansiyel faktörler olarak dahil etmiş olsa da, yetişkin IPV literatüründe özellikle ilgi çekici olan, borderline kişilik bozukluğu (BPD) özelliklerinin rolü olmuştur.
Borderline kişilik (BP) bozukluğunun açıklamasını ve tanı kriterlerini önceki blog yazımda bahsetmiştim. Okumadaydınız, https://bit.ly/3xCnDoj adresinden göz atabilirsiniz. Borderline kişilik (BP) özellikleri, hem çocukluk hem de yetişkin ilişkilerinde kişilerarası şiddetle ilişkilendirilerek şiddet döngüsünde önemli bir rol oynayabilir. (Karause-Utz ve diğerleri, 2021, s. 6693 ).
Düzensiz duygu, saldırgan ve dürtüsel davranış, yoğun kişilerarası ilişkiler ve gerçek veya hayali terk edilmekten kaçınmak gibi BPD semptomları olan kişilerin yakın partner şiddeti yaşama durumu muhtemeldir. Çünkü, bu özelliklerin çocuklukta kötü muamelenin etkisi altında geliştirdiği düşünülmektedir ve IPV artışının da bununla ilişki olduğu gözlemlenmektedir. Ayrılık endişeleri, terk edilme korkusu, ve yalnız kalmaya tahammülsüzlük nedeniyle artan duygusal sıkıntı, BPD’de dürtüsel saldırganlığa yol açabilir.
Yapılan araştırmalarda, IPV tedavisi gören bir erkek örnekleminde BPD’nin kronik öfke, kıskançlık ve daha yüksek sözel ve fiziksel saldırganlık sıklıkları ile önemli ölçüde ilişkili olduğunu gözlemlemişlerdir. Araştırmalar ayrıca, BPD teşhisi konan şiddetli erkeklerin proaktif olarak değil, şiddeti reaktif olarak kullanma eğiliminde olduğunu bulmuştur. Bu tür şiddet, plansız, dürtüsel olarak kabul edilir ve buna yüksek düzeyde uyarılma veya öfke eşlik eder. Bu çalışmalar, kişilik bozukluğunun IPV işlemek için bir risk belirteci olabileceği hipotezine destek sağlar. Kadın partnerler üzerine yapılan araştırmalar çok azdır ve bu sebeple elde edilen bulgular çok fazla değildir. Her iki cinsiyete bakıldığı zaman, IPV mağduriyeti ile sınırda kişilik özellikleri arasındaki ilişki her iki cinsiyette de mevcut olduğundan, yüksek sınır kişilik özelliklerine sahip eşlerin şiddete daha yatkın eş seçme riskinin arttığını tahmin etmektedir. Erkekler için, BPD semptomları dışa yönelim sorunları ve öfke ile karakterize olurken, kadınlar için BPD semptomları içselleştirme sorunları ve duygu düzenleme bozukluğu ile karakterize olma eğilimindedir.
Psikolog Şeyma Soyal
Referanslar
Reuter, T. R., Sharp, C., Temple, J. R., & Babcock, J. C. (2015). The relation between borderline personality disorder features and teen dating violence. Psychology of Violence, 5(2), 163–173. https://doi.org/10.1037/a0037891
McKeown, A. (2014). Attachment, personality and female perpetrators of intimate partner violence. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 25(5), 556–573. https://doi.org/10.1080/14789949.2014.943792
Mauricio, A. M., Tein, J. Y., & Lopez, F. G. (2007). Borderline and Antisocial Personality Scores as Mediators Between Attachment and Intimate Partner Violence. Violence and Victims, 22(2), 139–157. https://doi.org/10.1891/088667007780477339
Krause-Utz, A., Martens, L. J., Renn, J. B., Lucke, P., Wöhlke, A. Z., van Schie, C. C., & Mouthaan, J. (2021). Chilhood Maltreatment, Borderline Personality Features, and Coping as Predictors of Intimate Partner Violence. Interpersonal Violence, 36(13-14), 6693-6721.
VandenBos, Gary R. 2007. APA dictionary of psychology. Washington, DC: American Psychological Association.
Related Posts
Uyku Bozukluğu : İnsomnia Disorder
Uyku bozuklukları kişilerin genellikle uyku ile ilgili olan sorunlarıdır. Her...
Duygusal Zekanın Gelişimi
Duygusal zeka kavramı Daniel Goleman’ın 1995 yılında yazdığı ‘Duygusal...
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Tıp literatüründe travma: insan vücudunun iskelet,deri,kafatası ve benzeri...