Sınırda Kişilik Bozukluğu

Borderline (Sınırda) kişilik bozukluğu; dürtü kontrolünde, duygulanım düzenlenmesinde, kişilerarası ilişkilerde ve kendilik imajında yaygın bir modeli ile karakterizedir. Bu kişilik bozukluğuna sahip olan bireylerde, üzüntü, bazen öfke, panik, utanç, kronik boşluk ve yalnızlık duygularını içeren bir dizi yoğun duygulanım vardır. Sınırda Kişilik Bozukluğunun tanısının konulabilmesi için DSM-5 te yer alan Sınırda Kişilik Bozukluğu tanı kriterlerinden beş (ya da daha çoğu) karşılanması gerekir.

BPD’li hastaların en ayırt edici özellikleri, reddedilmeye karşı aşırı duyarlılıkları ve beklenen terk edilmeyle ilgili korku dolu meşguliyetleridir. Bozukluğu olan hastalar, gerçekten “umursadığına” inandıkları birine bağlı hissetmedikçe hayatlarının yaşamaya değer olmadığını düşünürler, ancak “ilgili” algıları genellikle gerçekçi olmayan düzeyde erişilebilirlik ve doğrulama içerir. Bu tür ilişkiler içinde, ilk idealleştirme, reddedilme algılandığında çarpıcı biçimde devalüasyona kayabilir. Bu harici “bölünmeye” ek olarak, BPD’li hastalarda tipik olarak dahili bölünme vardır.

Birçok BPD vakası başlangıçta depresyon veya bipolar bozukluk olarak yanlış teşhis edilir. Bu, BPD’yi bu tür duygudurum bozukluklarından ayırt etmenin genellikle zor olmamasına rağmen gerçekleşir. Majör depresif bozukluktan farklı olarak, BPD’li hastalarda depresif dönemler boşluk, utanç ve uzun süredir devam eden olumsuz bir kendilik imajı ile belirgindir. Bipolar bozukluğu olan hastalardan farklı olarak, BPD’li hastalar reddedilmeye son derece duyarlıdır ve mani veya sevinç dönemleri yoktur.

Bu bireyler, çok yönlü duygusal acılarının genel derecesi ile diğer gruplardan ayırt edilebilirler. Genel popülasyonun yaklaşık %1-2’sini etkiler. Borderline kişilik bozukluğu genellikle ergenlik ve genç erişkinlik döneminde ortaya çıkar.

BPD, genetik faktörlerle ilişkili varyansın %42 ila 68’i ile önemli ölçüde kalıtsaldır. Bozukluğun tüm ana bileşenlerinin (örneğin, kişilerarası aşırı duyarlılık, duygusal düzensizlik ve dürtüsellik) benzer şekilde ailelerde izlendiği gösterilmiştir. Çevresel etkiler de bozukluğun oluşmasında önemli görünmektedir; güvensiz bağlanma, çocuklukta ihmal veya travma ve aile içi evlilik veya psikiyatrik sorunlar, kabul edilen risk belirteçleridir.

Psikolog Şeyma Soyal

Referanslar;

Gunderson, J. G. (2011), Borderline Personality Disorder. The New England Journal of Medicine, 364:2037-42.

Lieb K., Zanarini M. C., Schmahl, C., Linehan M. M., & Bohus, M. (2004), Borderline Personality Disorder. 364: 453-61.